حاشیه تحریر القواعد المنطقیه = حاشیه شرح الرساله الشمسیه = حاشیه علی التصدیقات = حاشیه العصام علی التصدیقات
[ نسخه خطی]
/ از: عصامالدین ابراهیم بن محمد بن عربشاه اسفراینی سمرقندی مشهور به «ابن عربشاه»
: کاتب: حسین بن عمر
، تاریخ کتابت: سال ۱۲۱۷ق.
۵۸ (۶۳ب - ۱۲۰ب) برگ، ۲۱ و ۲۵ سطر.
این اثر در سالهای ۱۲۵۹ و ۱۳۰۷ق در استانبول به چاپ رسیده است.
1
2
«بسمله، قال المقاله الثانیه فی القضایا و الاحکام، اقول لما فرغ من مباحث القول الشارح، شرع فی مباحث الحجه و لما توقف معرفتها علی معرفه القضایا و احکامها وضع المقاله لبیان ذلک و رتبها علی مقدمه و ثلث فصول، اما المقدمه ففی تعریب القضیه و اقسامها الاولیه...».
«... لان للاجزاء بینه الثبوت للشیء و لیکن هذا آخر ما اردنا ایرادها فی هذه الاوراق و الحمد لواجب الوجود باتمامها مقدار الارزاق و الصلوه علی افضل البشر علی الاطلاق المبعوث لتتمیم مکارم الاخلاق محمد المصطفی و آله مصابیح الدجا... تمت بعون الله الملک الوهاب».
محل کتابت نامعلوم است؛ رقم کاتب: «تمت... تاریخ سنه سبعه عشر و مائتین و الف، کاتبه حسین ابن عمر غفر الله لهما و لوالدیهما».
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
نسخ تحریری (دو قلم).
عنوانها و نشانیها قرمز و مشکی و بنفش؛ اندازه متن: ۵/۱۵*۵/۶سم.
فرنگی نخودی ضخیم و سفید نازک آهار مهره شده.
2
1
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است و حاشیه نویسی در هامش و میان سطور به نشانهای «عصامالدین، میر جلیل، محییالدین، عجم، فناری، ۵، شیخ ابراهیم، مفتی زاده...» به رنگهای مشکی، قرمز و بنفش دارد.
در آغاز چند یادداشت در فرق بین محصل کلام و حاصل کلام و اندکی از آغاز ناتمام نسخه نیز تکرار شده است. در انجام برخی برگها مجدول و دارای جداولی میباشد. در این نسخه چند نوع کاغذ فرنگی مورد استفاده قرار گرفته است. در انجام نسخه، تکهای از یک رسالهی ترکی (لهجهی عثمانی) دیده میشود که شوربختانه تنها بخشی از یک برگ آن مانده است! در این برگ به موضوع معراج حضرت ختمی مرتبت رسول خدا محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و ملاقات آن حضرت با حضرت حق تعالی، پرداخته شده است و برای پژوهشهای بیشتر در زبان ترکی، آغاز آن رساله بیسرانجام را میآوریم: «نقل اولنور که خواجه کائنات حضرت رسول الله لیله معراجده مقام قربه ایرشدی خطاب رب العزه گلدیکی ای حبیبم بو دکلو مقاماتی طی اتدین بکا نه کتوردک؟ رسول الله بیوردیکی الهی عالم عالم حدوثدن خزینه قدمه مناسب و لایق نسنه بولمدم صغایر و کبایر و ذلیل امتمدن بر آوج نسنه کتوردوم ممکن میدر کی بر آوج عصیانی بکا باغشلیه سین؟ خطاب عزت گلدیکی...».
1
تملکی با نام «ملا اسحق» دیده میشود.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۶۳ - ۶۴.
تعلیقاتی بر بخش تصدیقات رسالهی تحریر القواعد المنطقیه، تالیف قطبالدین محمد بن محمد رازی تحتانی بویهی (د. ۷۶۶ق) است که با عنوان «قال - اقول» و «قوله - اقول» نوشته شده است. از این اثر نسخههای متعددی در این کتابخانه موجود است که از آن جمله نسخههای شمارهی «۱۴/ ۱۰۹۷»، «۱۶/ ۱۰۹۷» و «۶۳/ ۱۲۳۱ط» میباشد. دستنویسهای فراوانی نیز از این حاشیه در معجم التاریخ (ج۱، صص ۶۵ - ۶۶) گزارش گردیده است.