<ال>مقدمه الجزریه فیما یجب علی القاری ان یعلمه = المنظومه الجزریه = المقدمه فی علم التجوید
[ نسخه خطی]
/ از: شمسالدین ابوالخیر محمد بن محمد دمشقی عمری مشهور به «ابن الجزری»
، تاریخ کتابت: سدهی ۱۳ق.
۵ (۵۵ب - ۵۹الف) برگ، ۱۶ سطر.
این اثر در سال ۱۲۸۰ق در حیدرآباد دکن همراه شرح مفتی محمداحسن، در سال ۱۳۰۶ق در دهلی همراه شرح مفتی محمداحسن و زکریا انصاری، در سال ۱۳۲۳ق در لکهنو همراه ترجمهی اردو از علی جونپوری در سالهای ۱۲۸۲، ۱۳۰۲، ۱۳۰۴، ۱۳۰۶، ۱۳۰۸، ۱۳۱۰، ۱۳۱۹ و ۱۳۶۸ق در قاهره، در سالا ۱۳۰۱ق در ازمیر و نیز در سال ۱۳۱۶ق در تهران به صورتهای سنگی و سربی به چاپ رسیده است.
1
2
«یقول راجی عفو رب سامع محمد بن الجزری الشافعی، الحمدلله و صلی الله علی نبیه و مصطفاه».
«و قد تقضی نظم المقدمه منی لقاری القرآن تقدمه، و الحمدلله لها ختام ثم الصلوات بعد السلام، تمت بعون الله الملک الوهاب».
کاتب و محل کتابت: نامعلوم (گویا عثمانی) است؛ رقم کاتب: «نحمدالله علی ما منحنا بختم طبع هذه المسماه برساله الامکان للفاضل النحریر الالمعی اسماعیل المشتهر بین الافاضل بکنبوی فی المطبعه العامره بنظاره محمدسعید فی اواخر ربیع الاخر لسنه ثلث و ستین و مائتین و الف؛ تمت الکتاب بعون الله الملک الوهاب المسمی بمحمد بن محمد فی سنه ۱۲۷۳»؛ این نسخه از روی نسخهی چاپ استانبول (۱۲۶۳ق) کتابت گردیده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات نسخه:
نسخ ترکی.
عنوانها و نشانیها قرمز و مشکی؛ اندازه متن: ۵/۱۰*۵/۱۷سم.
فرنگی نخودی.
متن برگها و میان دو ستون، مجدول به رنگ بنفش است.
2
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده و تعلیقات و حاشیه نویسی با نشانهای «قاضی زکریا، طاش، مم، ش، در یتیم و...» دارد.
عناوین ابواب آن چنین است: «بیان مخارج الحروف، باب صفات الحروف، باب التجوید، باب الترقیقات و التفخیمات، باب معرفت الترقیقات، باب معرفت التفخیمات، باب الاطباق، باب الضاءان، بابا التحذیرات، باب الاظهار و الادغام و الاخفاء، باب احکام النون الساکنه و التنوین، باب المد و القصر، باب معرفت الوقوف، باب المقطوع و الموصول، باب تحذیر الوقف».
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۴۸ - ۴۹.
منظومهای مشهور در ۱۰۹ بیت (سرکیس ۱۰۷ بیت) در قواعد تجوید و بیان مخارج حروف است که در سال ۷۹۹ق به نظم در آمده است. این اثر به جهت اشتمال و اهمیت آن مورد توجه علما و دانشمندان علم تجوید و علوم قرآنی از عامه و خاصه قرار گرفته، شروح، ترجمه، و تعلیقات و حواشی متعددی بر آن نگاشتهاند که حاجی خلیفه و آقا بزرگ تهرانی، به برخی از آنها اشاره نمودهاند و خوشبختانه نسخههای دستنویس برخی از آن شروح در این کتابخانهی عامره، موجود و برای نمونه در صفحات آتی همین فهرست، شرح «طاش کوپریزاده»، بری منظومهی جزری به شمارهی «۴۵۵» از نظر خواهد گذشت. باید افزود که از خود منظومهی المقدمه الجزریه، نیز نسخههای متعددی در این کتابخانه موجود است. از این اثر نسخههای دستنویس متعددی در کتابخانههای جهان موجود است که علیرضا قرهبلوط در معجم التاریخ (ج۵، صص۳۲۰۷ - ۳۲۰۸) گزارشی ازدهها نسخهی آن، بدست داده است.
/ محییالدین ابوالفتح اسماعیل بن مصطفی بن محمود کلنبوی آیدینی مشهور به «شیخزاده»
مفتاح باب الموجهات = رساله الامکان = رساله فی تحقیق الامکان و لاضروره