عنوان

کراسه المعی

۱۰-۲۸۷۷

عربی

کراسه المعی

[ نسخه خطی]

/ از: افضل الملک میرزا غلامحسین خان ادیب شیرازی متخلص به المعی

: کاتب: به خط افراد مختلف از جمله افضل‌الملک گردآورنده این مجموعه

، تاریخ کتابت: در تاریخ‌های مختلف که تاریخ مقدمه ۱۳۱۲ق. است

؛۱۹/۵*۲۹سم. ۷۳۶ص. سطور مختلف.

افضل‌الملک که مستوفی اول دیوان و مترجم دارالترجمه ناصری بوده این مجموعه را به اشاره و تحت حمایت محمدحسن خان اعتمادالسلطنه وزیر انطباعات و مترجم مخصوص ناصرالدین شاه گرد آورده است.

1

بسمله. در عهد سلطنت اعلی حضرت قدر قدرت ناصرالدین شاه قاجار.

داستان گردآوری کراسه از زبان نگارنده: «بسمله. در عهد سلطنت... ناصرالدین شاه قاجار... جناب مستطاب اجل امجد اکرم آقای محمد حسنخان اعتمادالسلطنه وزیر دارالتالیف و دارالترجمه همایونی و دار المطبوعات و مترجم مخصوص حضور همایونی که همه روزه در سر نهار در حضور باهر النور سلطانی ساعتی اذن جلوس داشته، قوانین اروپ و مطالب اساسی و فن دیپلماسی و طرز ترقیات دول را به عرض می‌رسانید و از وزراء نمره اول بودند، از چند سال قبل به این بنده فرمودند که چندین جزء کاغذ سفید را در جلدی قرار بدهم و بمرور دهور، به تدریج ایام و ترتیب اعوام مطالب تاریخی و ادبیات و شعر و قوانین دول خارجه و آثار اسلامی و بعضی قراردادها و معاملات دولتی و اداراتی و ثبت و فرمان‌های قدیم ژغرافی (جغرافی) بعضی امکنه را که در الترام رکاب شاهانه ببعضی سفرها و بلوکات می‌رویم و می‌بینیم و پاره‌ای مطالب متفرقه را در این اوراق سفید جمع کنم به خط خود و دیگران بنگارم و بعضی نسخه‌های کوچک قلمی یا چاپی را ضمیمه آن نمایم که کلکسیون تمام مطالب باشد، لذا این بنده (میرزا غلامحسین خان ادیب) مستوفی اول دیوان اعلی افضل‌الملک که مترجم دولتی بودم... در ظرف چندین سال تفننا جامع این مجموعه و مخلاه کبیره شد... در این سنه هزار و سیصد و دوازده هجری این اجزاء متشتته را بنظر مبارک این وزیر بزرگ رسانیده عرض کردم اسم این مجموعه را کراسه اعتمادی بگذارم، فرمودند: تالیف بسیار و تصنیف بی‌شمار از من در ایران چاپ و منتشر شده است و من چون مجال ندارم که جمیع مطالب این مجموعه را تصفح و تتبع کنم لهذا خوب و بد و تعریف و تکذیب آن را بعهده شما می‌اندازم که محل هدف ذکر جمیل و قبیح شوید. تخلص شما در شعر «المعی» است، خوب است اسم این مجموعه را کراسه المعی بگذارید که لمعان آن همه جا بتابد...

افضل‌الملک برای این مجموعه فهرستی تنظیم کرده و آن را در اختیار کاتب دارالتالیف ناصری، آقا مرتضی قرار داده که با خط نسخ ممتاز خود آن را کتابت کند تا در ابتدای کراسه قرار دهد.

نوع خط:

تزئینات متن:

تزئینات نسخه:

تزئینات جلد:

نسخ و نستعلیق.

عناوین شنگرف.

برخی صفحات مجدول است.

تیماج مصنوعی زرشکی.

ماخذ فهرست: جلد ۳۰، صفحه ۱۵۸ - ۱۶۸.

نسخه حاضر جلد اول کتاب را در بردارد.

0

کراسه المعی مجموعه‌ بزرگی است مشحون از رساله‌ها، نامه‌ها، فرامین، اسناد وزارت خارجه، اشعار، احادیث، تحقیقات لغوی، تصاویر و ترجمه‌های روزنامه‌های خارجی، نسخه‌های طبی، ماده تاریخ‌ها، ذکر برخی وقایع تاریخی و طبیعی، اسامی جغرافیایی، احوالات سلاطین، نقشه‌های بناها، نمونه نقاشی‌ و... بالغ بر ۲۸۳۸صفحه و در چهار جلد شامل رساله‌ها و مطالب مختلف و فواید متفرقه (به گفته استاد حایری این مجموعه در هنگام ورود به کتابخانه مجلس دو جلدی و بسیار قطور بود و استفاده از آن مشکل می‌نمود، لذا بخش صحافی کتابخانه آن را در چهار جلد درآورده که شماره‌های آن از ۹۴۵۰ - ۹۴۵۳ است).

کشکول

ایران

کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

07-00213.pdf

MF

130960

1

Y (بله)